In mei 2020 zouden we stilstaan bij 75 jaar bevrijding.  De SHA zou een tentoonstelling verzorgen in Oes Stee over Anderen in de jaren ’40-’45 en vlak erna.  Door de coronamaatregelen werd dit uitgesteld, en ook dit jaar kan dit nog geen doorgang vinden. Wel delen we deze maand een krantenartikel uit 1945 dat te maken heeft met de Tweede Wereldoorlog, met wat achtergrond en uitleg erbij.

De Canadeesche begraafplaats

In april 1945, toen de Tweede Wereldoorlog ten einde liep, moesten de noordelijke provincies nog worden bevrijd van de Duitse overheersing.

Onder de codenaam ‘Operatie Amherst’ vonden 7 en 8 april luchtlandingsacties plaats waarbij zo’n 700 Franse parachutisten boven Drenthe werden afgeworpen.  Zij hadden als taak om bruggen veilig te stellen, de vliegvelden bij Havelte en Eelde te bezetten, verbindingen te storen en verwarring te stichten onder de Duitsers.  Zodat deze geen tijd kregen de verdediging goed te organiseren waardoor de geallieerde opmars gemakkelijker zou worden.

Vele van deze ‘sticks’ (teams) kwamen echter nogal verspreid neer en konden elkaar in het bosrijke Drenthe slecht terugvinden.  Ook in de bossen bij Gasselte kwamen een aantal para’s terecht.

Er werd in die dagen op verschillende plaatsen, onder andere in Gasselte, nog flink strijd geleverd waarbij slachtoffers vielen.

Op 13 april werden de meeste plaatsen in de gemeente Anloo bevrijd door Canadese en Poolse troepen.  Op 5 mei werd de vrede gesloten.

Na de oorlog kon men in Nederland in weilanden, bermen of tuinen witte houten kruisjes zien staan.  Deze kruisjes markeerden de plaatsen waar geallieerde soldaten waren gesneuveld en begraven.  Ook in Duitsland lagen geallieerde gesneuvelden begraven.  

De Canadese legerleiding kreeg opdracht om geschikte plekken te vinden waar de gesneuvelden hun laatste rustplaats zouden krijgen.

In Anderen werd kennelijk ook een Canadeesche begraafplaats gepland blijkens bijgaand artikel dat op 15 October 1945 in verschillende kranten heeft gestaan.

Ouderen uit Anderen kunnen zich nog herinneren dat er op een bepaald moment gesproken werd over de Canadese begraafplaats.  En dat er werkzaamheden ter voorbereiding en uitvoering werden getroffen.

Op een dag constateerden de bewoners van het naburige Tolhek dat niet ver van hun woning door onbekenden werd gewerkt aan een perceel land nabij de Provinciale weg.  Ongeveer waar nu de N33 via het viaduct ‘Kleuvenveen’ de provinciale weg van Rolde naar Gieten kruist.

Het perceel was ongeveer een hectare groot en op een gedeelte waren al paden afgeplagd.  Volgens de getuigen uit Anderen lag er al een hele rij palen voor een omheining en er waren wit geverfde palen of kruisen te zien.  Ook was een soort toegangspoort te herkennen.

De nieuwsgierige inwoners uit Anderen  werden door de aanwezige werklieden, waarvan een deel Nederlands en een deel ‘buitenlands’ was, hartelijk ontvangen.  Er werd gezamenlijk een flinke borrel, vermoedelijk whiskey, gedronken.

De begraafplaats is echter nooit verder gerealiseerd of gebruikt.  Alle materialen zijn vrij snel na die tijd opgehaald en het perceel is weer door de eigenaar in gebruik genomen.

Het is niet duidelijk waarom in Anderen een Canadese begraafplaats zou komen en wie dit organiseerde.  En het is niet duidelijk waarom het uiteindelijk toch niet doorging.  Ook is ons niet bekend of in de omgeving van Anderen geallieerde soldaten zijn omgekomen.

Mocht iemand meer weten dan dat heel graag aan ons doorgeven!