Messerschmitt 109

In mei 2020 zouden we stilstaan bij 75 jaar bevrijding. De SHA zou een tentoonstelling verzorgen in Oes Stee over Anderen in de jaren ’40-’45 en vlak erna. Door de coronamaatregelen werd dit uitgesteld, en ook dit jaar kan dit nog geen doorgang vinden. Wel delen we deze maand en volgende maand twee stukjes die te maken hebben met de Tweede Wereldoorlog.     

In de loop van de 2e Wereldoorlog (1940-1945) vlogen steeds meer Engelse en Amerikaanse vliegtuigen over Anderen.  Als ze de Nederlandse kust passeerden kon je het Duitse afweergeschut in Anderen horen.  En even later als de Duitse grens werd gepasseerd weer.

Verschillende keren vonden luchtgevechten ook boven Anderen plaats, waarbij vaak bommen vielen en soms zelfs een vliegtuig neerstortte.

Ook voerden de Duitsers tijdens de oorlog schietoefeningen uit waarbij vanaf platte treinwagons geschoten werd op grote vierkante borden die langs de provinciale weg stonden opgesteld.  De daarbij afgeschoten granaten ontploften soms niet en richtten soms schade aan doordat het veldgewas (rogge) in de brand vloog.  Er werd wel van tevoren gewaarschuwd om vee en mensen uit de buurt te houden.

Als er bommen vielen of als er werd geschoten maakten de mensen die in het veld aan het werk waren dat ze thuiskwamen of ze zochten beschutting achter een wal.

Op Nieuwjaarsdag 1941 vielen 5 bommen ten noorden van Anderen in het veld ten noorden van het Scheebroekerloopje, bij de weg naar Anloo.  De inslag veroorzaakte extra veel lawaai omdat de grond toen hard bevroren was.

In de Veldkampen, ten noorden van het Scheebroekerloopje, bij de laatste houtwal tussen de Gasterense-weg en de weg Anderen-Anloo, stortte op 9 oktober 1943 een Duitse jager neer waarbij de 19-jarige piloot (Leutnant Horst Feder) omkwam.  Het wrak werd snel opgeruimd en het gat dichtgemaakt.  De plaats bleef nog lang goed herkenbaar doordat er lange tijd distels groeiden.  In 1947-1948 is er nogmaals gegraven omdat men dacht dat de motor nog in de grond zat, maar er werd niets gevonden.

Op 22 december 1943 ’s middags vloog een aangeschoten Messerschmitt 109 met veel lawaai over het dorp om vervolgens om ca. 16.00 uur neer te storten in het Eexterveld.  De piloot, Hauptmann Falkensammer, kwam daarbij om het leven.  De restanten van het vliegtuig werden met een vrachtwagen afgevoerd.

Achter de toenmalige school (nu Gevelakkers 1) is ook een bom gevallen waarbij de ontploffing een enorme hoop zand opwierp.

Voor in de Koelanden ontstond door een bominslag een groot gat, dat nog jarenlang als dobbe is gebruikt. Bij deze bominslag zijn de ruiten van Oldend 1 gesneuveld.

In de nacht van 3 op 4 maart 1945 werd een naar alle waarschijnlijkheid Engels of Amerikaans toestel door Duits luchtafweergeschut geraakt.  Volgeladen met bommen verloor het toestel steeds meer hoogte en dreigde neer te storten.  De bemanning besloot de bomluiken te openen en de lading te droppen.  Een van de bommen trof de boerderij op het huidige adres Nijend 24, die in brand vloog.  Ondanks de Nachtsperre (avondklok) deed men pogingen de brand te blussen met water.  Dit bleek averechts te werken, aangezien de brand was veroorzaakt door een fosforbom. Fosforbrand kun je niet blussen met water maar moet je laten uitbranden, bij voorkeur onder zand.

Bij de brand kwamen negen koeien om en de boerderij ging volledig in vlammen op.

Na de oorlog werden er af en toe nog restanten of zelfs hele bommen aangetroffen.  Men vond een keer bij het ploegen een bom waarna de politie werd gewaarschuwd.  Een agent uit Eext zette het publiek of afstand en schoot met zijn pistool op de bom. Toen de bom vervolgens ontplofte bleek het een fosforbom te zijn.